اربعین فرصتی مغتنم برای خنثی سازی دسیسه های دشمنان و جلوگیری از ایحاد شکاف‌های قومی و مذهبی در جهان اسلام و از مناسبت‌ترین فرصت‌ها و ظرفیت‌های تقویت گفتمان تمدنی و ارتباطات میان فرهنگی به شمار می رود که باید به نحو احسن از آن بهره برد.
در این ارتباط گروه‌ها و هیبت‌های اندیشه ورز و اندیشکده‌ها مطالعات خوبی داشته و برخی راهکارهای مؤثر در این حوزه را به شرح زیر ارائه کرده‌اند:
- تقویت گفتمان بینافرهنگی - تبادل فرهنگی:
ایجاد فضای گفت وگو بین زائران از ملیت‌ها و مذاهب مختلف برای شناخت بهتر فرهنگ‌ها و تقویت همبستگی. ایجاد کارگاه‌های فرهنگی، برگزاری نشستها و نمایشگاه‌های مشترک دربارهٔ ارزشهای مشترک ادیان و فرهنگ ها که الحمدلله چند سالی برخی از این برنامه ها به صورت مشترک بین فرهیختگان ایران و عراق در حال اجراست که لازم از جهات کمی و کیفی گسترش پیدا کند.
- استفاده از هنر و رسانه برای تولید محتوای فرهنگی:
ساخت مستندها، فیلم ها و پادکست ها در قالب‌ها و تم‌ها و موضوعات مختلفر از ابعاد زیباشناختی، مردم نگاری، داستان، گزارش مستند و تصویری از فضایل اخلاقی در مراسم اربعین و پیام های نهضت الهی عاشورا را به زبان‌های مختلف هنرمتدانه منتقل کنند.
- ازجمله اجرای نمایش‌های خیابانی و آیینی همانند:
تعزیه، تئاتر خیابانی و بهره‌گیری از نقاشی‌های دیواری و دیگر هنرهای بصری در مسیر پیاده‌روی. و نیز شعر و ادبیات مانند: برگزاری شب‌های شعر با موضوع اربعین و تشویق شاعران به خلق آثار جدید که الحمدلله محافل متعدد شعر با حضور شاعران جوان در موسم برگزار می‌شود و تاکنون مجموعه‌های خوبی از اشعار اربعینی تولید و منتشر شده است و لازم است از نظر جغرافیایی و زبانی گسارش یابد.
- توسعه آموزش و آگاهی بخشی از اقدام های است که باید مستمر در هر سال پیش از سفر:
ارائه دوره های آموزشی فرهنگی به زائران دربارهٔ آداب سفر، بیان تاریخ کربلا و اربعین و پیام‌های آن و نحوهٔ تعامل با فرهنگ‌های مختلف گسترده تر و متنوع‌تر به اجرا در آید. هر سال کتابچه های راهنما از سوی کمیته فرهنگی وآموزشی تهیه و منتشر نی‌شود که حاوی اطلاعات ارزشمندی است. انتشار بروشورها و کتاب‌های کوچک دربارهٔ ابعاد فرهنگی و اجتماعی اربعین نیز از دیگر اقدام هاست که نیازمند توسعه است.
- تقویت فعالیت های داوطلبانه:
تقویت فعالیت های داوطلبانه با تشکیل گروه های فرهنگی داوطلب از سازماندهی داوطلبان برای ارائهٔ خدمات فرهنگی مانند راهنمایی زائران در حوزه فرهنگی، ترجمه و برگزاری مراسم های تعاملی. ایجاد ایستگاه های فرهنگی: ایجاد چادرهای فرهنگی در مسیر پیاده‌روی برای معرفی آداب و رسوم مختلف و معرفی حماسه عاشورا و حرکت بزرگفرهنگی اربعین کم و بیش جند سالی با کمک گروه‌های مردمی در حال انجام است اما نسبت به حجم و گستره حضور زائران باید تشدید و گسترش یابد
- تبیین و ترویج ارزش ها:
تبیین و ترویج ارزشهای مشترک در اربعین مورد تأکید بیشتر قرار بگیرد همانند وحدت اسلامی با استفاده از حضور فرهیختگان و علما و خود مراسم با شکوه اربعین به عنوان نماد وحدت مسلمانان و آزادی‌خواهان و تقویت اخوت اسلامی همچنین برای بازتاب جهانی این مراسم استفاده از شبکه های اجتماعی و رسانه های بین المللی برای معرفی ابعاد فرهنگی و انسانی اربعین از دیگر راهکارهای مؤثر می‌باشد
- توسعه زیرساخت های فرهنگی:
توسعه زیرساخت های فرهنگی، مثل اختصاص ابنیه و فضاهای مناسب برای ایجاد موزه‌های تخصصی و نمایشگاه های سیار مانند ایجاد نمایشگاه هایی دربارهٔ تاریخ و تطور حرکت و مسیر حرکت کاروان احرار کربلا تا شام و برگشت در اربعین به کربلا و بعد با مدینه با بازننایی مواقف و محل رویدادهای مهم و جمع آوری و ثبت آثار فرهنگیدو هنری مرتبط با آن و نمایش آنها در مسیر پیاده روی. محیط آرایی های هنرمندانه با حلوه‌های بصری جذاب و نگاه جهانی در معانی و مفاهیم مشترک با نصب تابلوهای فرهنگی و هنری با استفاده از تابلوهای آموزشی و هنری در مسیر ک در شهرها برای انتقال پیام‌ها.
- تلفیق فرهنگ و فناوری:
تلفیق فرهنگ و فناوری - مانند تولید اپلیکیشن های فرهنگی موبایلی برای معرفی جاذبه های فرهنگی اربعین به زبان های مختلف. طراحی و تولید برنامه‌های واقعیت مجازی (VR): استفاده از فناوری برای بازسازی تاریخی واقعهٔ کربلا و تجربهٔ مجازی پیاده روی اربعین. رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی اربعین گفت: این تحولات و اتفاقات فقط با توسعهٔ همکاری‌ها و مشارکت فرهنگی گروه‌های مردمی و سازمان‌های و نها ی دولتی و عمومی و بویژه خود زائران و حاکم شدن نگاه جهانی و تمدنی بر همه نقش آفرینان و متولیان است.
- حجت‌الاسلام والمسلمین حمید احمدی
- رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد مرکزی اربعین