به گزارش کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد مرکزی اربعین حسینی، نخستین جلسه این کمیته در سال 96 با موضوع بررسی سیاست‌ها و راهبردهای فرهنگی، آموزشی و تبلیغی اربعین عصر دیروز، 20 فروردین‌ماه در محل سازمان حج و زیارت برگزار شد.
حجتالاسلام والمسلمین احمدی، رئیس کمیته فرهنگی و آموزشی ستاد مرکزی اربعین در این جلسه با بیان اینکه سیاست‌ها تنظیم شده است و اهداف سال گذشته تغییری نیافته و مورد استفاده قرار گرفته، گفت: راهبردها و اقدامات بر اساس سیاست‌ها تدوین شده است که در این جلسه مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی به وظایف 17 گانه کمیته فرهنگی اربعین اشاره کرد و افزود: این امکان وجود دارد که موارد بیان شده اصلاح یا افزوده شود. بر اساس جدول تهیه شده، از سیاست‌ها به راهبردها، اقدامات، برنامه‌ها، مجریان و وظایف می‌رسیم. راهبردها و اقدامات از موارد حائز اهمیت به شمار می‌آیند.
حجتالاسلام والمسلمین احمدی با اشاره به اینکه باید فضای اربعین و شرایط فرهنگی کشور میزبان را رعایت و حفظ کنیم، تاکید کرد: مدلی که ارائه می‌دهیم برای همه کمیته‌ها به همین صورت مورد استفاده قرار می‌گیرد. بر این اساس سعی شده است آنچه که ارائه می‌شود پیچیده نبوده و قابل فهم باشد و کارشناسان و برنامه‌ریزان به مفاهمه برسند که بر این اساس آنچه طرح شده قابلیت فهم بهتری داشته است، ولی این مدل نهایی نیست. البته راهبردهایی که انتخاب می‌شوند مهم هستند. همچنین باید شیوه‌های مختلف تبلیغ را در راهبردها مورد توجه قرار داد.
وی از تهیه مستندی مشتمل بر موضوعات مربوط به آسیب فرهنگی و اجتماعی اربعین یاد کرد و گفت: 35 ساعت برنامه تولید شده که از مجموع آن، 40 دقیقه مستند تهیه شده است. در راهبردهای ارائه شده دست‌کم در 10 مورد از قرآن سخن به میان آمده، البته در اصول و سیاست‌های این موضوع به صورت کلی بیان شده است.
حجتالاسلام والمسلمین مرادی، مدیرکل فرهنگی جامعةالمصطفی العالمیة در این جلسه عنوان کرد: ظرفیت اربعین، ظرفیتی بین المذاهب و بین الادیان است و باید در سیاست‌ها به این موضوع توجه شود. برگزاری جلسه آسیب‌شناسی اقدامات در اربعین سال 95 نیز جزء اقدامات لازم است تا بتوان از نتایج به دست آمده برای غنای محتوایی اربعین 96 استفاده کرد. در این باره می‌توان از مدل ارائه شده برای اعتکاف نیز بهره گرفت.
همچنین حجتالاسلام والمسلمین آل ایوب، نماینده مجمع جهانی اهل بیت(ع) در این نشست گفت: موضوعات سیاسی در رویداد اربعین چندان طرفدار و حامی ندارد و باید این گونه مسائل را کمرنگ کرد. برای مثال موضوع تکفیری‌ها و بحرین مورد استقبال قرار نگرفت و باید از بیان آنها پرهیز شود، مگر اینکه از باب ظلم‌ستیزی بخواهیم مطالبی را ارائه کنیم. این موضوعات از نظر عراقی‌ها جذابیتی ندارد. مهمان‌های دعوت شده اکثراً داخلی هستند. بهتر است از دفاتر علما و مراجع که در مراسم اربعین سهیم هستند نیز دعوت شود.
لاله افتخاری، مسئول کارگروه بانوان کمیته فرهنگی و آموزشی نیز در این جلسه با اشاره به اینکه سبک زندگی به صورت جامع در این مدل ارائه شده، ولی اگر مورد تاکید قرار بگیرد بهتر است، افزود: همچنین مناسبتر است که هماهنگی برای استقرار در موکب‌های استان‌ها از همان ابتدا در داخل ایران صورت گیرد. سایت پاسخ‌گویی به شبهات و سوالات که شاید مسائل سیاسی در آنها مطرح شود و تاکید بر فضای دانشگاهی و حوزوی پررنگ دیده شوند با تاکید بر تولید محتوا و با پیشنهاد اینکه نشریه تخصصی برای بانوان در نظر گرفته شود.
وی همچنین گفت: روایتگری ویژه بانوان و آموزش‌های تخصصی برای آنان بیشتر مورد توجه قرار گیرد. همچنین در حوزه کودک طی سال گذشته ورود نداشته‌ایم که خلأ در این باره احساس می‌شد. در این باره مطلوب‌تر است که به بحث فرهنگ ایثار و مقاومت توجه بیشتری شود. از سویی بیشتر برنامه‌ها در عراق برگزار می‌شود. از این منظر نباید نسبت به اجرای آنها در داخل کشور غفلت شود تا توزیع عادلانه امکانات نیز در این باره صورت گیرد.
در ادامه، حجتالاسلام والمسلمین صالحی، نماینده فرهنگی قرارگاه خاتم‌الاوصیاء اظهار کرد: راهبردهای ارائه شده مهم هستند ولی باید حساسیت‌ها نیز لحاظ شود. رهبر معظم انقلاب فرمودند که نباید مسئله فلسطین به فراموشی سپرده شود و این موضوع در راهبردهایی که تدوین می‌شود حائز اهمیت است.
وی در این جلسه به دو مبحث اشاره کرد و افزود: یکی از مباحث شکلی و یدگری محتوایی است. اگر سیاست‌ها از هم اکنون مشخص و ابلاغ شود سبب نظم بیشتری خواهد شد و این مناسب است و اثرگذاری بیشتری دارد. در بحث راهبردها نیز مناسبتر است که از دوستان بیرون از مجموعه کمک فکری گرفته شود همانند حوزه هنری که کار فکری مناسبی کردند یا از گروه خودجوش طلاب خوش‌فکر در قم استفاده شود. همچنین سازمان‌های مختلف باید برنامه‌های خود را اعلام کنند تا دیگر سازمان‌ها از برنامه‌ها مطلع شده و از موازی‌کاری پیشگیری شود. این رویکرد نیز دارای شرایط است که نظارت علاوه بر تدوین جدول و رفع نقاط ضعف و بررسی اقداماتی که صورت نگرفته و قرار بود انجام شود از آن جمله است. جنس کار ستاد هماهنگی و نظارت است. در این باره باید بررسی شود که اقداماتی که باید صورت می‌گرفت به چه دلایلی انجام نشده است که این اقدام نیز نیازمند هنرمندی خاصی است که افراد مربوطه در نتیجه این بررسی دلسرد نشوند.
حجتالاسلام صالحی با تاکید بر اینکه ضمانت اجرا از جمله موضوعات مهم به شمار می‌آید، گفت: سازمان ارائه کننده برنامه باید بداند که کمیته فرهنگی بر روی برنامه‌ای که ارائه داده است حساب باز می‌کند و آن سازمان در این باره وظیفه دارد. همچنین مناسب است که از نخبگان جهان اسلام بهره گرفته شود؛ چرا که جریان اربعین یک فرایند بین‌المللی است و تنها ما نباید در این باره فکر کنیم.
وی اظهار کرد: برپایی جلسات علمی در دانشگاه‌ها و حوزه‌ها به این موضوع کمک می‌کند. همچنین مجمع جهانی اهل بیت(ع) می‌تواند از این فرصت استفاده کرده و جلساتی را برپا کند تا از نخبگان کمک گرفته شود.
حجتالاسلام صالحی به آسیبی که در این باره وجود دارد اشاره و عنوان کرد: معمولاً جریان اربعین از 10 تا 21 ماه صفر مورد توجه قرار می‌گیرد. دست‌کم باید این جریان را علاوه بر کشور عراق، در داخل ایران و درباره زوار ایرانی نیز ببینیم. همچنین مسائل مختلف درباره آموزش و اعزام و ساماندهی زوار ایرانی باید مورد توجه قرار گیرد. 90 درصد کار قبل از اعزام صورت می‌گیرد. باید در رفت و برگشت زوار، به داخل کشور هم توجه شود. درباره آمار اعزام‌ها باید پیگیری صورت گیرد تا آمار صحیح اعلام شود؛ چرا که آمارها متفاوت است.
وی افزود: بخش عظیمی از اثرگذاری کمیته فرهنگی آموزشی اربعین به فعالیت غیرفرهنگی مربوط می‌شود. در این باره نیاز است که از اقدامات ستاد مرکزی اربعین مطلع باشیم تا بتوانیم اثرگذاری بیشتری داشته باشیم.
حسن محمدی، رئیس اتحادیه تشکل‌های قرآنی نیز در این نشست با اشاره به شکل‌‌گیری دبیرخانه دائمی مستمر و فعال کمیته فرهنگی اربعین، گفت: مدعی هستیم که حرکت عظیم اربعین، حرکت بزرگ و تمدن‌سازی نوین اسلامی با پرچمداری قائم آل محمد(عج) است و با توجه به شنیده‌ها و دستورات مقام معظم رهبری، محوریت تمدن باید بر حول محور قرآن کریم باشد. در روایت هم داریم که اهل بیت(ع) از قرآن جدا نیستند. در حوزه قرآن اتفاق خوبی افتاد و قرآن به دلیل محوریت و جامعیت رویدادهای خوبی را رقم زد. انتظار می‌رود که در اصول و راهبردهای کمیته فرهنگی اربعین نیز از مبانی و مفاهیم قرآنی استفاده شود.
نظافتی، مدیرکل عتبات سازمان حج و زیارت نیز گفت: بر اساس اصول هفت گانه مطرح شده، فعالیت کمیته‌ها باید مورد بحث و بررسی قرار گیرد تا بتوان به آنها غنا بخشید. اولین نکته در این باره آن که برای ساماندهی اربعین باید به ساماندهی ثبت‌نام و اعزام پرداخته شود تا در دیگر حوزه‌ها نیز قابل اجرا باشد. نکته دیگر اعزام شبه کاروانی از استان‌های شبه مبدأ است. با توجه به تجارب راهیان نور می‌توان در حوزه اربعین نیز به همین نحو عمل کرد. برای انتقال اهداف و سیاست‌ها به افرادی که از شهرهای مختلف به سمت مرز حرکت می‌کنند، فرصتی چند ساعته وجود دارد که از طرق مختلف باید برای این فرصت بهره گرفت.
وی تاکید کرد: یکی از وظایف کمیته فرهنگی آموزش مسئولان مرتبط با جریان اربعین است؛ چرا که این مسئولان، خود از اربعین مطلب زیادی نمی‌دانند که این خود آسیب است.
حجتالاسلام والمسلمین نوری، نماینده هیئت رزمندگان نیز در این جلسه پیشنهاد کرد که یکی از جلسات به آسیب‌شناسی و بررسی نقاط ضعف و قوت سال گذشته اختصاص یابد و افزود: انرژی، اخلاص و فرصتی که اعضای کمیته فرهنگی اربعین برای این جریان عظیم صرف می‌کنند متفاوت از دیگران است. باید تلاش کنیم که عملکرد نادرست دیگر افراد سبب زیر سوال رفتن افراد فعال در این حوزه نشود.
همچنین برخورداری، معاون فرهنگی اجتماعی شهرداری تهران با اشاره به مبارک بودن تجربه سال گذشته اظهار کرد: اربعین برای شهرداری تهران اقدامی موقتی نیست و ریل‌گذاری آن صورت گرفته است. سرفصل برنامه‌های اربعین مصوب و برنامه‌های آن نیز پیش‌بینی شده است. برای این منظور باید برنامه‌ای جامع پیش‌بینی شود. برای این اقدام حدود 7 ماه فرصت داریم و می‌توان از هم اکنون کارهایی را انجام داد. البته باید جلسات کارشناسی برگزار شود. در حوزه م حصولات فرهنگی نیز اتفاقاتی خوبی را شاهد بودیم. اگر جدول وظایف و راهبردها در اختیار اعضا قرار گیرد می‌توانیم با ظرفیتی که داریم و با همکاری تشکل‌های مردم‌نهاد در تهران اقدامات لازم را انجام دهیم. اربعین به برنامه ذاتی شهرداری بدل شده است و این آمادگی را داریم که کارهای لازم را از هم اکنون انجام دهیم.
حجتالاسلام والمسلمین حاجی ابراهیمی، مسئول امور استان‌های کمیته فرهنگی آموزشی اربعین نیز در این دیدار با بیان آن که 80 درصد آسیب‌ها مشترک است، عنوان کرد: نمود بخش اعظم فعالیت‌های ستادی در عملیات اجرایی در رفتار زائر است. بخش اجرایی می‌تواند از هم اکنون روی دهد. می‌توان زمینه‌ها را برای انجام این کار آماده کرد تا کار سریعتر روی دهد. همچنین محصولات از هم اکنون آماده شده و اطلاع‌رسانی صورت گیرد.